Termometry

W akwarystyce stosowane są termometry rtęciowe, naftowe lub alkoholowe. Te dwa ostatnie mogą wskazywać fałszywą temperaturę na skutek przerwania słupka cieczy lub osadzenia się barwnika na dnie zbiorniczka. Termometry, zwłaszcza w głębokich zbiornikach, należy umieszczać w ten sposób, aby zbiorniczek z cieczą mierniczą znajdował się mniej więcej w środku warstwy wodnej. Nie wolno używać termometrów dających błędne wskazania oraz potłuczonych lub w inny sposób uszkodzonych. Może to bowiem być powodem choroby lub zatrucia ryb. Termometr powinien być przymocowany możliwie daleko od grzałki oraz w takim miejscu, aby sprawdzenie temperatury było łatwe.

Grzałka solna

Jest ona bardzo łatwa do sporządzenia, umożliwia dowolną regulację temperatury i jest możliwa do zainstalowania w każdym akwarium, przy czym koszt jej budowy jest niewielki. Jest to również grzałka elektryczna. Składa się z następujących części: rurki szklanej lub plastykowej wygiętej w kształcie litery U (tzw. U-rurka), dwużyłowego przewodu z przylutowanymi do każdej żyły elektrodami oraz korków uszczelniających. Grzałkę wykonujemy w następujący sposób. Ze starych baterii elektrycznych wydobywamy dwie nie połamane elektrody węglowe. Polecane strony ryby akwariowe. Do metalowych czapeczek tych elektrod przylutowujemy końcówki uprzednio odmierzonego przewodu dwużyłowego. Następnie czapeczkę i pozbawioną izolacji część przewodu zanurzamy, w celu zapobieżenia korozji, w roztopionym paku równych średnicą do U-rurki, wycinamy otwory na przewód elektryczny. Wielkość tych otworów musi być taka, by umożliwiała przesuwanie przewodu, a jednocześnie, aby U-rurka była dość szczelnie zamknięta. Następnie na U-rurkę nakładamy od góry przyczepy przyssawkowe, do U-rurki nalewamy około 3/4 objętości wody i do niej dodajemy kilka kropel roztworu soli kuchennej (1 łyżeczka na 1 szklankę wody), wkładamy elektrody tak, aby były one zanurzone w solance, zatykamy korkami, całość instalujemy w akwarium z wodą i włączamy wtyczkę do gniazdka kontaktowego.

Grzałki ze spiralą grzejną

Zbudowane są one w ten sposób, że w pojemniku ze szkła lub metalu znajduje się spirala grzejna lub inny opornik, który jest unieruchomiony za pomocą piasku lub gruzu szamotowego. Od opornika odchodzą przewody zakończone wtyczką. Przy uchwycie służącym do zamocowania w akwarium umieszczone są informacje o mocy grzałki (najczęściej spotykane 10—150 W).
Grzałka powinna być umieszczona w akwarium w ten sposób, aby jak największa część obudowy była zanurzona. Wadami takich grzałek są: trudność dobrania grzałki do posiadanego przez nas zbiornika, bardzo mały zakres regulacji temperatury temperaturę można nieco podwyższyć przez odlanie wody z akwarium lub obniżyć przez
zbiorniku o innej objętości. Natomiast zaletami: bezpieczeństwo użycia, trwałość i łatwa reperacja. Lepsza jest grzałka denna, gdyż zapewnia bardziej równomierne rozchodzenie się ciepła.
Całkowicie odpowiada celom akwarystyki połączenie grzałki z termoregulatorem. Termoregulator automatycznie wyłącza dopływ prądu po osiągnięciu uprzednio zaprogramowanej temperatury i ponownie włącza, gdy temperatura opadnie. Urządzenie to jest jednak dość skomplikowane i dlatego nie podajemy tu jego opisu ani schematu. Zainteresowani znajdą je w odpowiedniej literaturze.
Obsługa wszystkich tego typu grzałek jest bardzo prosta. Wystarczy je umieścić w wodzie i włączyć wtyczkę do gniazdka kontaktowego. Należy jednak pamiętać, że pozostawienie włączonej grzałki bez zanurzenia w wodzie grozi jej popsuciem.

Ogrzewanie akwarium cz 1

Ogrzewanie akwarium jest w większości przypadków rzeczą konieczną. Ma ono na celu zapewnienie stałej i optymalnej temperatury dla danego gatunku ryb. Zaniechanie ogrzewania może nastąpić tylko wtedy, gdy hodujemy ryby nie wymagające temeratury wyższej niż 20°C. W zbyt niskiej temperaturze ryby tracą barwę i żywotność, a ponadto łatwiej zapadają na szereg chorób (np. pleśniawka). Powinniśmy się wystrzegać stosowania temperatur granicznych, gdyż przy dość małej, na ogół, dokładności termometru łatwo przekroczyć granicę temperatur wymaganych przez dany gatunek ryby akwariowe; np. dla temperatur 22—26°C najlepiej utrzymywać temperaturę na wysokości 24°C.
Jednak nie należy przez dłuższy czas utrzymywać tej samej temperatury; powinna ona zmieniać się w granicach optymalnych dla danego gatunku, przy czym można tu wyodrębnić dwa cykle wahań: 

Ogrzewanie akwarium cz 2

a) dobowy — temperatura w nocy powinna opadać o 1—3°C.
b) roczny — w okresie trudności w zdobywaniu żywego pokarmu (od listopada do marca) temperaturę dla ryb egzotycznych można obniżyć o 2—6°C; dla ryby akwariowe krajowych oraz pochodzących z obszarów o klimacie umiarkowanym temperatura może opaść nawet do 4—5°C.
Takie przejściowe obniżenie temperatury jest bardzo korzystne dla ryb i roślin. Ryby w ten sposób hartują się i są bardziej odporne na przypadkowe spadki temperatury, a po zimowym ochłodzeniu chętniej przystępują do tarła
rybki egzotycznym nie należy tylko obniżać temperatury poniżej dolnej granicy optymalnej.
Grzejniki stosowane w akwarystyce muszą być sporządzone tak, aby:
— pozwalały uzyskać najdalej w ciągu 2 dni żądaną temperaturę,
— ilości ciepła dostarczone przez grzałkę były stałe, tj. umożliwiały ustalenie temperatury na dowolnie długi czas na tym samym poziomie,
— były bezpieczne i proste w użyciu.
Tym warunkom odpowiadają tylko elektryczne urządzenia ogrzewające. Nie możemy jednak podać jakiegoś uniwersalnego przepisu na moc stosowane¬go urządzenia grzejnego, gdyż ilość ciepła konieczna do uzyskania i utrzymania temperatury zależy od: wielkości zbiornika, żądanej temperatury w akwarium, temperatury otoczenia (wpływ ma pora roku, intensywność nasłonecznienia, odległość od źródła ciepła w pomieszczeniu itp.), izolacji cieplnej (np. czy akwarium stoi blisko okna czy jest zasłonięte jakimś sprzętem itp.). Z tych powodów ustalenie i regulacja temperatury jest rzeczą indywidualną dla każdego zbiornika.

Przy oświetleniu jarzeniowym

Przy oświetleniu jarzeniowym rośliny rosną znacznie wolniej, gdyż nie dostarcza ono pełnego zakresu promieniowania słonecznego. Czasem w handlu można spotkać jarzeniówki o nazwie „Flora", które mają charakterystykę światła bardzo zbliżoną dla potrzeb roślin. Wadą ich jest różowe zabarwienie światła, co powoduje nienaturalny wygląd akwarium. Żarówki założone bez żadnej osłony rażą wzrok, a ponadto zbyt duża ilość światła zostaje rozproszona. Jako osłonę stosuje się najczęściej odpowiedniego kształtu reflektorki drewniane lub metalowe , dla lepszego odbicia światła wyłożone są wewnątrz błyszczącym tworzywem lub pomalowane na srebrno. W przypadku stosowania reflektorów metalowych obowiązują te same zasady, jak przy doborze metalu na ramy akwarium i ochronie ich przed korozją.
Uwaga: instalacja oświetleniowa w akwarium powinna być uziemiona.

W celu uniknięcia wzrostu temperatury

W celu uniknięcia wzrostu temperatury w akwarium dla ryby akwariowe stosuje się oświetlenie za pomocą rowek latarkowych lub choinkowych połączonych szeregowo lub równolegle. W łączeniu szeregowym musimy zastosować odpowiednią do napięcia sieci i napięcia pracy żaróweczki ich ilość. Np. gdy napięcie w sieci wynosi a napięcie pracy (podane na podstawie żarówki) wynosi 6 V, ilość rowek obliczamy: 220:6^37. Sposób łączenia żarówek podany jest na. Wadą tego systemu jest zagaśnięcie wszystkich żarówek w razie przepale się jednej i konieczność używania dużej ilości żarówek w akwarystyka. Do łączenia równoległego konieczny jest transformator. Moc i napięcie wyjściowe transformatora )bieramy w zależności od potrzeb, np.: chcąc zainstalować 10 żarówek 6 woltowych, o mocy 2 W każda, musimy mieć transformator o napięciu wyjściowym 6 V i minimum mocy 10-2 W = 20 W. Schemat połączenia pokazuje. Sposób ten ma następujące zalety: unikamy wzrostu temperatury i pękają szyby nakrywowe, możemy zastosować niewielką ilość żarówek, nie sną wszystkie żarówki w razie przepalenia się jednej, tania eksploatacja, a gdy to konieczność dobrania odpowiedniego transformatora dla naszych, i co za tym idzie nieco większy koszt instalacji wydajność świetlną. Lampy fluoryzujące są około 5 razy wydajniejsze, tzn. 20 W daje prawie tyle światła co żarówka 100 W. Światło to ma pewne własności bakteriobójcze.
Niedogodnością jest konieczność zainstalowania specjalnych urządzeń tzn. startera i dławika.

Korzystnym kierunkiem oświetlenia

Najbardziej korzystnym kierunkiem oświetlenia jest światło biegnące od góry z przodu, mniej korzystne (stosowane raczej jako uzupełnienie dość skąpego oświetlenia naturalnego) jest oświetlenie boczne. W razie konieczności stosowania oświetlenia bocznego należy starać się, by padało ono możliwie z przodu i góry. Natomiast światło skierowane od tyłu daje w większości przypadków efekt prawie całkowitego zaniku barwy ryby akwariowe.
Jako źródło światła używane są normalne żarówki, żaróweczki latarkowe lub choinkowe, bądź lampy fluoryzujące, tzw. jarzeniówki.
Zastosowanie zwykłych żarówek ma następujące zalety: prosta i tania instalacja punktów świetlnych, oraz charakter światła odpowiadający rybom i roślinom. Ten rodzaj oświetlenia ma jednak również wady: w małych zbiornikach trudno jest utrzymać właściwą temperaturę (np. przy zastosowaniu 2 żarówek).
15 W, w zbiorniku o pojemności 30 dm3 temperatura wody może wzro-: o 3—4°C w ciągu 2—3 godzin), dość duży koszt eksploatacji przy oświet-zbiorników, możliwość pęknięcia szyby nakrywowej na skutek rozgrzania przy zbyt małej odległości od żarówki.
Sposób ten jest więc wygodny do oświetlenia zbiorników średniej wielkości: st temperatury wody akwaria nie jest wtedy taki duży (1—2°C), wystarczają żarówka mocy 15—40 W.

Wyposażenie akwarium

Zastosowanie oświetlenia sztucznego ma na celu uzupełnienie niedoboru światła naturalnego. Nie można jednak podać przepisu na moc i ilość punktów świetlnych, zależy to bowiem od wielkości zbiornika, intensywności oświetlenia naturalnego, pory roku i gatunków hodowanych ryb i roślin. Można jedynie podać następujące wskazówki.
Pojawienie się po kilku lub kilkunastu tygodniach dużej ilości glonów zielony wskazuje na zbyt intensywne oświetlenie — należy skrócić czas oświetlenia sztucznego lub zasłonić zbiornik przed światłem naturalnym.
Rozwój okrzemek tworzących nalot o zabarwieniu brunatnym dowodzi zbyt małej ilości światła. Zwiększamy wtedy intensywność lub czas oświetlenia. Również zbyt słaby lub nienaturalny wzrost roślin może wskazać na niedobór światła.
Intensywność i czas oświetlania powinny być dobrane do gatunku ryby akwariowe . Np. ryby, których ojczyzną są kraje podzwrotnikowe wymagają zazwyczaj około 12 godzin oświetlenia na dobę.
Właściwe umiejscowienie punktów świetlnych ma decydujące znaczenia w uwydatnianiu barw ryb, gdyż wygląd niektórych gatunków zależy wyłącznie od kąta i kierunku padania promieni świetlnych. Przy zastosowaniu niewłaściwego oświetlenia, nawet bardzo barwne ryby będą się wydawały blade i nieciekawe.

Prace pielęgnacyjne w akwarium

Do codziennych obowiązków akwarysty, oczywiście poza karmieniem,
sprawdzenie, czy ryby akwariowe wyglądają zdrowo — w przypadku śniecią bądź nienaturalnego ich zachowania się lub wyglądu należy możliwie szybko znaleźć przyczynę (odczyn wody, zatrucia, choroby) i zastosować odpowiednie zabiegi.
Sprawdzenie temperatury.
Sprawdzenie działania przewietrzacza i filtra.

Co tydzień należy:
Sprawdzić, czy odczyn i twardość mieszczą się w granicach wymagań hodowanych gatunków (o ile wcześniejsze objawy nie wskazywały na zmiany).
Okresowo — w zależności od potrzeb wynikłych z wymagań hodowanych ryb i stanu zbiornika należy:
Oczyścić filtry wewnętrzne — nie rzadziej niż raz na dwa tygodnie.
Oczyścić filtry zewnętrzne, szyby i dno — nie rzadziej niż raz na kwartał.
Przerzedzić rośliny i zmniejszyć ilość ślimaków.
Częściowo odlać wodę i uzupełnić świeżą.
Odłowić nadmiar ryb.

Aklimatyzacja ryb

Po przyniesieniu ryb do domu mierzymy temperaturę oraz określamy twardość i odczyn wody, w której ryby akwariowe dotąd przebywały. Ryby wolno bezpośrednio wpuścić do akwarium tylko wtedy, gdy są spełnione następujące warunki:
temperatura wody nie różni się więcej niż 1—2°C
twardość odczyn0,2—0,3 ph

Opłukany słoik zanurzamy ukośnie w akwarium i pozwalamy rybom na swobodne wypłynięcie. W przypadku większych różnic musimy ryby stopniowo przyzwyczaić do nowych warunków. Najlepiej wykonać to w następujący sposób: słoik po dokładnym otarciu czystą, wilgotną ściereczką umieszczamy w akwarium tak, aby był zanurzony do 2/3 wysokości, przy czym należy uniemożliwić jego przechylenie. Położenie to zachowujemy tak długo, aż różnica temperatur w słoiku i w akwarium nie będzie większa niż 1—2°C. Po tym możemy wyrównać twardość i odczyn wody. Ze słoika odlewamy nie więcej niż 1/3 ilości wody i nalewamy do niego taką samą ilość wody pobranej z akwarium. Po każdym dolaniu wody badamy jej twardość i odczyn. Jeżeli różnice są większe od wyżej podanych, powtórnego odlania wody ze słoika i dolanie akwaryjnej dokonujemy dopiero następnego dnia. Należy wtedy pamiętać o przewietrzaniu. Po wyrównaniu się warunków w stanie wody, pozwalamy rybom na wypłynięcie do akwarium.

Przyżądy pomocnicze akwarysty

Oprócz wymienionych wyżej urządzeń dla ryby akwariowe, w akwarystyce stosuje się szereg przyrządów pomocniczych. Omówione tu zostaną najważniejsze i najczęściej spotykane. Siatka do pokarmu. Jest mała i służy do wyławiania lub odcedzania żywego pokarmu rozwielitek, oczlików. Z naczynia, w którym przechowujemy plankton. Może być również używana do przepłukiwania pod bieżącą wodą innego pokarmu żywego, np. rureczników. Do sporządzenia jej używamy gazy młyńskiej lub gęstego tiulu i nierdzewnego drutu stalowego bądź aluminium. Nie należy stosować innych metali .